De Maremma, eigenlijk de Maremma and Abruzzes Sheepdog, de Engelse vertaling van de officiële naam Cane da Pastore Maremmano Abruzzese wordt in Nederland Berghond van de Maremmen en de Abruzzen genoemd. Dat is een hele mond vol; vandaar dat wij het liever een Maremma noemen.

De Maremma is een Italiaanse berghond, een kuddebewaker. Al eeuwenlang wordt de Maremmano Abruzzese ingezet om de schapen te beschermen en te bewaken tegen roofdieren zoals wolven en beren. Met succes is hij ook in andere landen zoals Australië en de Verenigde Staten ingezet om schapen te bewaken en nu met de terugkomst van de wolf in Nederland wordt de Maremma ook hier tegenwoordig gebruikt om de schapen te beschermen.

Bij ‘gebrek’ aan schapen is de hond ook uitstekend geschikt om huis en haard te bewaken; als huis- gezinshond kan hij prima functioneren, zolang u maar zijn oorspronkelijke gebruik in gedachten houdt. Hij kan goed met kinderen (vooral als zij weten wat ze wel en vooral ook niet bij een hond moeten doen) en andere huisdieren overweg. Hij is aanhankelijk voor de baas, maar blijft soms wat afstandelijk voor vreemden. Hij is eigenwijs, zelfstandig en intelligent en heeft een consequente en duidelijke opvoeding nodig.

De hond is gewend buiten te zijn en moet minstens een behoorlijke tuin ter beschikking hebben; een appartement is ongeschikt voor dit ras.

Uiterlijk

De Berghond van de Maremmen is een grote hond; reuen worden 67-73.5 cm met een gewicht van 40-52 kg. teven worden iets kleiner; 62-70 cm, gewicht 35-45 kg.

De Maremma heeft een majestueus en gedistingeerd uiterlijk; groot hoofd, dat moet lijken op een ijsbeer; stevige kaken met een scharend gebit; kleine, amandelvormige ogen; rechte, zwarte neus; driehoekige, hangende oren; witte vacht, die ruw en dicht tegen het lijf aan ligt. De Maremma is een sterke, gespierde hond die niet grof of zwaar mag zijn. Behendigheid is een typisch kenmerk van het ras; hij mag nooit lomp of plomp overkomen. Dankzij zijn vacht is de hond goed tegen kou bestand. De hond kan minder goed tegen de warmte. In de zomer dient de hond een schaduwrijke plek te hebben en natuurlijk altijd over voldoende water te beschikken. De vacht mag/hoeft niet getrimd worden. Van oudsher is het ras gewend aan ruimte en aan het slapen in de openlucht, ook ’s winters.

Herkomst

De Berghond van de Maremmen en Abruzzen komt, zoals al in zijn naam staat aangegeven uit de streken Maremma en Abruzzo in Italië. De Maremma is het zuidelijke gedeelte van Toscane, een streek aan de kust gelegen ten noorden van Rome; de Abruzzen is een gebergte ten oosten van Rome.

Het ras is reeds 2000 jaar oud en komt van oorsprong uit Azië. Er zijn verschillende meningen over hoe de hond van Azië naar Europa is gekomen. Waarschijnlijk is het ras meegekomen met herders, toen die vanuit het oosten naar het westen trokken. Vast staat wel, dat alle witte herdershonden (Tatra, Kuvasz, Pyreneese Berghond enz.) tot dezelfde soort, nl. de berghonden behoren. De ene hond/herder is in Polen of Hongarije ‘blijven hangen’, de ander is tot Italië en ook de Franse Pyreneeën doorgedrongen. Ze werden en worden gefokt en gebruikt om de kudde schapen te beschermen en te verdedigen tegen aanvallen van wolven, beren en andere rovers.

Geschiedenis

In de tweede eeuw voor Christus is al sprake van een ‘Canis Pastoralis o Pequaris’ in het boek van Marco Porzio Catone (234 AD). Echter, de eerste beschrijving van de Maremmano wordt toegekend aan Marco Terenzio Varrone (116-26 AD), die in 37 AD in zijn boek ‘de Rerum Rusticarum’ een ‘canis pastoralis’ beschrijft; een witte, grote hond met zwarte neus en lippen, die het vee beschermt tegen roofdieren. Ze dragen ‘melli’, grote leren halsbanden voorzien van uitstekende nagels, die ervoor moeten zorgen, dat de hals van de hond beschermd is tegen beten van wolven. Later worden deze banden van ijzer, zogenaamde ‘vreccale’.

Een eeuw later schrijft Lucio Columella, van oorsprong een Spanjaard een boek ‘de Re Rustica’ en hij beschrijft onder andere de ‘Canis Pastoralis’, die vooral wit van kleur moet zijn, zodat de herder zijn hond goed kan onderscheiden van de wolf. In het verdere verloop van de geschiedenis komen we op schilderijen, doeken en gravures honden tegen die verdacht veel lijken op wat we tegenwoordig een Maremmano-Abruzzese noemen.

Het ontstaan van de Maremmano-Abruzzese

Al in 1922 werd er in Genua een vereniging opgericht voor de Italiaanse herdershond. Deze club was evenwel geen lang leven beschoren. In 1924 werd de eerste, zeer beknopte standaard opgesteld voor de ‘herdershond Maremmano ook genoemd Abruzzese’. In 1938 worden door Prof. Solara de verschillen beschreven tussen het type Maremmano en het type Abruzzese: de Maremmano is kleiner, heeft een minder dichte vacht, heeft een minder dikke kraag, hoeft niet per se totaal wit te zijn en mag bruine i.p.v. zwarte oogranden hebben. In 1950 wordt door Prof. Pischedda een vereniging ‘Il Circolo del pastore Abruzzese’ opgericht. Hij is van mening dat er een fundamenteel verschil bestaat tussen de Maremmano en de Abruzzese: de Maremmano is mollosoïde, de Abruzzese is lupoïde. In 1953 wordt er een club voor de Maremmano opgericht. Zij doen het voorstel beide rassen/types tot één ras te vormen. Na het nodige geharrewar wordt uiteindelijk een standaard opgesteld, die op 1 januari 1958 van kracht wordt. In 1989 is de standaard bijgewerkt en onlangs in 2015 en 2021 is er wederom het een en ander aangepast. De laatste wijziging betrof een verhoging van de schofthoogte en het gewicht, waarbij de FCI weer iets is ‘doorgeschoten’ en de schofthoogte van teven, tegen het voorstel van de Italiaanse rasvereniging in, zelfstandig heeft verhoogd om de verhouding reu-teef gerecht te doen. Er ligt een voorstel om dit weer enigermate terug te draaien.

Al lange tijd gaan er stemmen op om de naam van het ras aan te passen aan de oorspronkelijke herkomst, die meer vanuit Abruzzo dan vanuit de Maremma lijkt te zijn. In 2020 is er een voorstel ingediend om de naam te wijziging naar Pastore Abruzzese; het wachten is op antwoord. Tot die tijd blijft het: Cane da Pastore Maremmano-Abruzzese, Berghond van de Maremmen en Abruzzen, Maremma and Abruzzes Sheepdog.

Verzorging

Een Maremma heeft een halflange, witte vacht. Ivoorkleurige, bleke oranje of citroentinten zijn toegestaan, maar mogen zeker niet overheersen. Honden met bruine of zwarte vlekken zijn geen Maremma’s maar altijd kruisingen. De vacht vergt relatief weinig verzorging. Natuurlijk mag u zijn vacht af en toe borstelen om losse en dode haren eruit te halen, maar de vacht klit niet of nauwelijks. Wassen is uit den boze en dient tot een minimum beperkt te worden. De huid bevat een vettig laagje, waardoor vuil en zand er vanzelf weer uitvallen (wat natuurlijk wel betekent, dat als u de hond in huis heeft u ook regelmatig vuil in huis zult aantreffen). Bij vaak wassen wordt dit laagje eraf gewassen en zal de hond dus eerder weer vies worden.

Zeker als de hond veel buiten is, zal hij in de winter een dikke ondervacht krijgen, die in het voorjaar verhaart. Ook in het najaar zal de hond nog een keer verharen, maar minder dan in het voorjaar.

Qua voeding is de hond voor zijn grootte een sobere eter. Ze zijn meestal niet veeleisend en eten niet gulzig.

Karakter

De Maremma is een rustige hond, die niet buitengewoon veel beweging nodig heeft; het zijn geen jachthonden die oeverloos blijven rennen! Natuurlijk heeft een jonge hond meer energie dan een hond van middelbare leeftijd.

Maremma’s zijn eigenwijs; ze moeten immers niet per se commando’s van de herder opvolgen, maar zelf het risico op gevaar inschatten. Dat betekent dat u geduld moet hebben bij de opvoeding van uw Maremma. En zeker het komen op bevel is niet iets wat standaard tot de taken van een Maremma behoort. Ze zijn bovendien zelfstandig; dus ze kunnen zich prima vermaken zonder u. Een goede socialisatiecursus is aan te bevelen als u zich wat onzeker voelt bij de opvoeding van uw pup. Het zijn niet altijd allemansvrienden, hoewel ze zeker aanhankelijk voor het baasje en het gezin zullen zijn.